İsrail’in nisan ayı başında Şam’daki İran Konsolosluğu’na ikisi general yedi İranlı yetkilinin ölümüyle sonuçlanan saldırısının ardından İran’ın karşılık vereceğini açıklamasıyla başlayan gerilim tırmanıyor. ABD basınında perşembe günü istihbarat bilgilerinin “bir-iki gün içinde” İran’ın harekete geçeceği yönünde olduğu haberleri yazıldı. Pek çok ülkenin de bu bilgileri doğrular biçimde vatandaşlarına seyahat uyarısı yapması üzerine cuma günü ve gecesinden beri dünya diken üstünde. Son olarak ABD Başkanı Biden’ın İran’a “yapma” diye seslenmesi ve İsrail’e destek açıklamasının ardından ABD basınında İran’ın seyir füzelerini ülke içinde bir noktadan bir başka noktaya taşıdığı haberleri yer aldı.
Cuma gününün en önemli gelişmesi ABD Başkanı Joe Biden’ın İran’a gözdağı olarak yorumlanan “yapma” açıklaması ve Hizbullah’ın Lübnan sınırındaki İsrail üssüne roket saldırısı başlatması oldu. İran’ın olası misillemesiyle ilgili Cuma günü yaşananlar ve bugüne yansıyan gelişmeler şöyle:
“İRAN İHA VE SEYİR FÜZELERİNİ TAŞIYOR”
ABD yayın kuruluşu CNN’in haberine göre İran seyir füzesi ve insansız hava aracı gibi silahlarını hareket ettirmeye başladı. Bu, İran’ın olası misillemesiyle ilgili cumartesi sabahına yansıyan son gelişme oldu. CNN’e bilgi veren iki istihbarat kaynağı, ABD’nin İran’ın insansız hava araçları ve seyir füzeleri gibi askeri varlıklarını ülke içinde hareket ettirdiğini tespit ettiğini söyledi. Yine de kaynaklar bu harekete karşın, misilleme saldırılarının İran topraklarından yapılıp yapılmayacağının belli olmadığını dile getirdi. ABD kaynakları, İran’ın saldırılarda “vekil güçleri” de kullanacağı yönünde beklentilerini de aktardı.
WASHINGTON’DAN TEL AVİV’E: KARŞILIK VERMEDEN ÖNCE BİLGİ VER
İsrail’in önde gelen gazetelerinden Jarusalem Post’a göre; İran’a yönelik herhangi bir İsrail saldırısından önce ABD, Tel Aviv tarafından bilgilendirilmek istediğini iletti. Gazete, Biden yönetiminin, İsrail’i İran’a yönelik herhangi bir saldırıdan önce ABD ile istişarelerde bulunmaya ve iletişim kurmaya çağırdığını belirtti. ABD’nin İran misillemesinin önlenmesinde İsrail’e yardımcı olmayı planladığı ancak bölgede İsrail’in olası sert karşılığıyla daha büyük bir alevlenmeden de kaçınmak istediği yorumu yapıldı.
ABD BAŞKANI BIDEN’DAN İRAN’A: YAPMA
ABD Başkanı Joe Biden, İran’ı “yapma” diyerek uyardığı olası misilleme için “Güvenli bir bilgi almak isterdim ancak beklentim her an olabileceği yönünde” dedi. Cuma günü akşam saatlerine denk gelen ve İran’a gözdağı olarak yorumlanan açıklamasında Biden, “İsrail’i destekleyeceğiz. İsrail’in savunulmasına yardımcı olacağız ve İran başarılı olamayacak” ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Kirby de olası İran saldırısının “gerçek” bir tehdit olduğunu ve Washington’un durumu “olabildiğince yakından takip ettiğini” söyledi.
CENTCOM KOMUTANI İSRAİL’DE
Ortadoğu’daki ABD askeri gücüne komuta eden Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanlığı, bölgedeki birliklerinin alarm seviyesini arttırdı. ABD basınına konuşan üst düzey bir Pentagon yetkilisi, ABD’nin olası İran misillemesi nedeniyle bölgedeki askeri gücünü ek güçlerle arttırdığı bilgisini verdi, bölgedeki savaş gemileri ve diğer güçler takviye edildi.
CENTCOM Komutanı General Erik Kurilla İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ile bir araya geldi. İsrail Savunma Bakanlığı, Hatzor hava üssünde bir araya gelen Kurilla ve Gallant’ın bölgesel gerilime yol açabilecek olası İran saldırısı hakkında görüşme gerçekleştirdiğini duyurdu. Görüşmeyle ilgili duyuruda, uzun menzilli insansız hava aracı hangarında çekilmiş bir fotoğraf paylaşıldı. Kurilla ayrıca İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi ve ekibiyle de bir toplantı düzenledi.
İSRAİL SAVUNMA BAKANI: NASIL KARŞILIK VERECEĞİMİZİ BİLİYORUZ
İsrail Savunma Bakanı Gallant görüşmeyle ilgili açıklamasında, “Düşmanlarımız İsrail ile ABD’yi birbirinden ayırabileceklerini sanıyorlar ancak gerçek tam tersi, onlar bizi bir araya getiriyor ve bağlarımızı güçlendiriyorlar” dedi. Gallant sosyal medya hesabında da şu açıklamayı yaptı: ” Dünya, Ortadoğu’daki terör vekillerini destekleyen ve finanse eden, şimdi de İsrail’e saldırmakla tehdit eden İran’ın gerçek yüzünü görüyor. Ortaklarımızla yakın işbirliği içinde kendimizi karada ve havada savunmaya hazırız ve nasıl karşılık vereceğimizi biliyoruz.”
CENTCOM VE İSRAİL ORDUSU TOPLANTISI
CENTCOM Komutanı Erik Kurilla ve kurmayları İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi ve ekibiyle bir araya geldi. Toplantıdan bir fotoğraf paylaşan İsrail ordusu, ABD’li ve İsrailli askeri yetkililerin “İsrail ordusunun tüm senaryolarda savunma ve saldırı operasyonlarına hazır olup olmadığı konusunda kapsamlı bir durum değerlendirmesi” yapıldığını duyurdu. Halevi, “İsrail Ordusu, İran’da ve farklı alanlarda neler olup bittiğini yakından izlemeye devam ediyor, ABD Silahlı Kuvvetleri ile koordineli olarak mevcut ve potansiyel tehditlerle başa çıkmaya hazırlanıyor” açıklamasını yaptı.
HİZBULLAH’IN KATYUŞYA SALDIRISI
Cuma günü akşam saatlerinde Lübnan’da bulunan Hizbullah güçleri İsrail’e roketli ve insansız hava araçlı saldırı düzenledi. İsrail-Lübnan sınırında Yukarı Celil bölgesindeki bir askeri üsse 40 civarında Katyuşya roketi atıldı. İsrail’in hava savunma sistemleri bazı roketleri havada imha etti. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın adına açılan X hesabında, Türkçesi “Üzerlerine sürülerle kuşlar gönderdi” olan ayetle paylaşılan video ile saldırı duyuruldu.
HİZBULLAH’TAN SÜLEYMANİ MESAJI
Hasan Nasrallah adına açılan hesapta Hizbullah, 2020’de Bağdat’ta ABD’nin hava saldırısıyla öldürülen İran Devrim Muhafızlarının “efsanevi komutanı” Kasım Süleymani’nin portresi etrafında İran, Suriye, Filistin, Lübnan ve Yemen bayraklarının olduğu bir poster paylaşıldı. Mesajda “Bu onurun sınırları yok” ifadeleri kullanıldı.
İSRAİL SAVUNMA BAKANLIĞI: YARALANAN OLMADI
İsrail Savunma Bakanlığı, Hizbullah’ın iki patlayıcı yüklü insansız hava aracı saldırısının etkisiz hale getirildiğini duyurdu. Lübnan’dan kuzey İsrail’e fırlatılan yaklaşık 40 roketin bir kısmının havada durdurulduğunu da bildiren bakanlık, diğer roketlerin hedeflerine ulaşamadan açık alanlara düştüğünü duyurdu. İsrail Savunma Bakanlığı, saldırılarda ölen ya da yaralanan olmadığını açıkladı.
İHA VE BALİSTİK FÜZELER
New York Times gazetesine göre; ABD’li ve İsrailli yetkililer, İran saldırısının insansız hava araçları (İHA) ve füzelerle yapılacağı konusunda hemfikir. Gazete, uzmanlara dayandırdığı haberinde İran’ın seyir füzeleri ve gemi savar füzelerinin yanı sıra 2 bin kilometreye (bin 250 mil) kadar menzile sahip kısa menzilli ve uzun menzilli balistik füzelerle Ortadoğu’daki en büyük balistik füze ve İHA cephaneliğine sahip olduğunu yazdı. İran’ın ayrıca radardan kaçabilecek şekilde alçaktan uçan ve bin 200 ila bin 550 mil menzilli geniş bir İHA envanterine sahip olduğu bilgisini okurlarıyla paylaştı.
