Emre ERGÜL
Etiyopya’nın Kızıldeniz’e açılmak için komşusu Somali’den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland’le yaptığı anlaşma, Afrika Boynuzu’ndaki mevcut gerilimi daha da artırdı. Anlaşmaya tepki gösterenlerden biri de Ankara oldu.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, 1 Ocak’ta imzalanan mutabakat zaptına ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi: “Etiyopya ve Somaliland arasında, Somali Hükümeti’nin bilgisi ve rızası dışında, 1 Ocak 2024’te Addis Ababa’da imzalanan Ortaklık ve İşbirliği Mutabakat Muhtırası’nı endişeyle karşılıyoruz. Somali Federal Cumhuriyeti’nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne bağlılığımızı tekrar teyit ediyoruz.
Bu durumun, uluslararası hukukun bir gereği olduğunu vurguluyoruz. Geçmişte olduğu gibi bugün de Somali ile Somaliland arasındaki anlaşmazlıkların doğrudan müzakereler yoluyla ve Somalililer arasında çözümlenmesini arzu ediyor ve bu yöndeki girişimlere yönelik desteğimizi yineliyoruz.” ABD ve Avrupa Birliği de Etiyopya ile Somaliland arasında varılan anlaşmayı kınadı.
Brüksel’den yapılan açıklamada, “Avrupa Birliği, Somali Federal Cumhuriyeti’nin anayasası, Afrika Birliği Şartları ve Birleşmiş Milletler uyarınca birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesinin önemini hatırlatmak ister” ifadesine yer verildi. Açıklamada, “Bu, Afrika Boynuzu bölgesinin tamamının barış ve istikrarı için anahtardır” denildi. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller de anlaşmanın bölgedeki yansımaları konusunda uyardı ve ilgili tarafları “sorunu çözmek için diplomatik diyaloğa girmeye” çağırdı.
Somali’nin resmi tepkisi de Hükümeti Sözcüsü Farhan Jimale’den geldi: “Etiyopya’nın Somaliland ile Kızıldeniz’e erişim konusunda bir mutabakat zaptı imzalama kararı, Somali’nin egemenlik ve bağımsızlığının tamamen ihlalidir.” Arap Birliği de Somali ile dayanışmasını ifade ederek, Etiyopya’ya “iyi komşuluk ilişkilerinin kural ve ilkelerine uyması, [komşu] ülkelerin egemenliğine saygı duyması ve iç işlerine karışmaması” çağrısında bulundu.
Benzer şekilde İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) de Mogadişu’ya verdiği desteği ve onun toprak bütünlüğüne saygı duyulması gerektiğini vurguladı. İİT Genel Sekreterliği, “Somali’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal eden her türlü eylemi” reddettiği yönünde bir bildiri yayınladı.
Etiyopya, Berbera’nın 5’te 1’ini almıştı
Etiyopya, 2019’da Berbera Limanı’nın yüzde 19 hissesini satın almış, Somaliland limanın yüzde 30’unu, Dubai firması DP World de yüzde 51’ini elinde tutmuştu. Limanın sürekli olarak yenilenmesini üstlenen ve yaklaşık 442 milyon dolar finanse eden DP World, limanı 30 yıl boyunca yönetecek.
Berbera Limanı ile 20 kilometrelik sahil şeridini 50 yıllığına kiraladılar
Anlaşma kapsamında Somaliland, deniz kıyısının 20 kilometresini (12 mil) karayla çevrili Etiyopya’ya askeri üs olarak ve ticari amaçlarla kullanmak üzere kiralayacak. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ve Somaliland Başkanı Muse Bihi Abdi’nin imzaladığı anlaşma, Etiyopya’ya ticari deniz operasyonları için Somaliland’ın Berbera Limanı’na erişimi olan bir deniz üssü için 50 yıllık bir kira hakkı veriyor. Karşılığında Etiyopya da hiçbir ülkenin tanımadığı Somaliland’I tanıyacak
Türk iş insanları Etiyopya’da fermente kahve üretiyorlar
Dünyanın en lezzetli kahvesinin üretildiği yer olarak bilinen Doğu Afrika ülkesi Etiyopya’da da farklı aromalı kahveler piyasaya sürülüyor. Etiyopya’daki en revaçta kahvelerden fermente kahve ise ülkenin başkenti Addis Ababa’ya 400 kilometre uzaklıktaki Yergaceffee’de üretiliyor.
Kahve çekirdekleri, ananas, çilek gibi birçok meyveyle harmanlanarak fermente ediliyor, ortalama bir hafta bekleme süresinin ardından içime hazır hale geliyor. Fermente kahve için Türk iş insanları Etiyopya’da kurdukları tesislerde seri üretim yapıyor.
Ozan Semerci, fermente kahve yapımının detaylarını şöyle anlattı: “Fermente kahvenin yapımına bir anlamda ‘turşu’ diyebiliriz. Çok da bir şeye ihtiyacınız yok. Yani burada bir ekipman olarak varil, pet şişe veya bir tank olabilir, bunu kapasitenize göre yapabilirsiniz. Bir nevi turşu kuruyoruz diyebiliriz. Fermente yaptığımız varillere çilek koyduk. Şeker oranını da artırmak için kabuğu soyulan kahvelerin sadece dışını ilave ettik.
Fermenteye çilek koymamızdaki hedef, bu tadı kahveye yansıtmak. Yani insanların kahveyi içtiğinde çilek tadını bariz, doğal şekilde hissetmelerini istiyoruz. Geçen sene ananaslı yapmıştık, içine istediğiniz meyveyi koyabilirsiniz. Gelecek sezon için tesiste en az 250 ton farklı aromalarda fermente kahve üretmeye hedefliyoruz.”
İş insanı Yunus Çakmak da gurmelerden olumlu dönüşler aldıklarını söyledi: “Kahveyi kompleks tatlarla birleştirdiğiniz zaman, özellikle filtre kahvede demlediğinizde harika oluyor. Geçen seneki yaptığımız ananas fermantasyonlu kahvemizi içtiğiniz zaman sanki ananasla şeftali suyu içiyormuşsunuz gibi his veriyordu.”
