Amerika’nın esaslı üniversitelerinden Brown Üniversitesi’nde yapılan Costs of War (Savaşın Maliyeti) çalışmasına nazaran, 2001’de İkiz Kulelere düzenlenen atağın akabinde başlayan ve 20 yıl süren işgalde 800 bin Amerikan askeri misyon yaptı. İşgal Amerika’ya 2 trilyon dolara mâl oldu. Bu süreçte 4 sefer Amerikan lideri değişti. NATO dahil 51 ülke ABD-Afgan savaşına dahil oldu. Amerika’dan sonra Afganistan’da en fazla askeri İngiltere ve Almanya bulundurdu.
Bu iki ülke savaş boyunca 50 milyar dolara yakın para harcadı. 2001’de Amerika, Afganistan’a “özgürlük ve demokrasi” getirme parolasıyla yola çıkmıştı. 20 yıllık işgalden geriye vefat, yıkım, hastalıklar, sakatlıklar, konutlarından sürülmüş milyonlarca insanın acı kıssası ve çokça göz yaşı kaldı.
Mehmet Bozkurt’un Oda TV’deki haberine nazaran, dünyadaki en büyük ikinci mülteci nüfus Afganlar. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) raporlarına nazaran, ülkesini terk eden Afgan mültecilerin mevcut sayısı 2 milyon 500 bini aştı. Birleşmiş Milletler gerçek sayının çok daha fazla olabileceğini işaret ediyor. Ülke içinde ise göç etmek zorunda kalanlarının sayısının 3 buçuk milyonu aştığı bedellendiriliyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu‘na (UNICEF) nazaran, Afganistan’da okula gitmeyen 3 milyon 700 bin çocuğun yüzde 39‘unu kız çocukları oluşturuyor. Pekala, Afganistan’da bunlar yaşanırken bir insanın hayatı bunlardan nasıl etkilendi?
“EVİM ROKETLE VURULDU”
Bu soruyu Türk gazeteci Rafet Ballı sordu, Afgan gazeteci Mansoor Ahmad Faizy yanıtladı. İsmi Mansoor… 1987 Kâbil doğumlu… İşgal başladığında şimdi 14 yaşında… Savaş içinde büyümüş binlerce Afgan gencinden biri. Fakat onu farklı kılan, gazetecilik dürtüsüyle, yaşananları yalnızca belleğine değil, yazdığı yazı ve haberlerle tarihe kayıt düşüyor. Mansoor, ABD’nin Afganistan’da işlediği insanlık cürümlerinin neredeyse kara kutusu.
Hükümet gazetesi Qabul Times’ta çalışan Mansoor, birçok Afgan ve yabancı haber ajanslarında çalıştıktan sonra ülkenin birinci günlük İngilizce gazetesi Afghanistan Times’ta çalıştı. Devlet bürokrasisinin ve yabancı diplomatların yakından takip ettiği gazetedeki işinden sonra artık ise Afghanistan Times Daily‘nin genel yayın direktörlüğünü yapıyor. Çok yakında yayınlanacak “Mansoor” isimli belgeselde, Mansoor Ahmad Faizy başından geçenleri şöyle anlattı:
“Ben Kabil’deyken savaş vardı, roketler etrafımızdaki bölgeleri vuruyordu. Roketlerden biri benim konutumu vurdu ve yok etti. Birtakım akrabalarım savaşta hayatını kaybetti. Kimileri yaralandı. Yani ben savaşta doğdum ve savaş içinde büyüdüm. Evet artık bir modül barış geldi, fakat ekonomimiz yeterli değil.”
Taliban’ın iktidarı ele geçirmesinden sonra dört çocuğu ve eşi ile İstanbul’a gelen gazeteci Mansoor Ahmad Faizy, bölgeyi yakından takip eden tecrübeli gazeteci Rafet Ballı’ya anlatıyor. Rafet Ballı Mansoor’un anlattıklarını Tahran, Ankara ve Washington’dan uzman isimlerle pahalandırıyor.
CIA ANALİSTİ: İŞGAL BÜYÜK BİR HATAYDI
Belgeselin en enteresan isimlerinden biri, 2011-2015 yılların ortasında Afganistan’da vazife yapan, Pentagon’da vazifeli ve CIA analisti Ron Aledo. Aledo, ABD’nin dayanağıyla Afganlardan kurulmaya çalışılan ordunun para için, Taliban’ın ise Allah için ve cennete gitmek için savaştığının altını çizerek; işgalin çok büyük bir yanılgı olduğunu tekraren söylediğini ve bunu Amerikan medyasında lisana getirdiğini söyledi. Rafet Ballı’nın sunduğu, direktörlüğünü Serkan Koç’un yapımcılığını ise Tunç Akkoç’un üstlendiği “Mansoor” belgeseli işgalin sona ermesinin yıl dönümünde yayınlanacak.
İşte o belgeselden kısa bir kısım: