Ülkece gözler Alper Gezeravcı’nın hazırlandığı uzay yolculuğuna çevrilirken bu gururu bizlere yıllar önce de yaşatmış değerli isimlerden söz etmek istiyoruz.
Onlar, Gezeravcı kadar bilinmiyor ve muhtemelen çoğu kişi hiçbirinin adını bile duymadı. Fakat Türk asıllı olmaları dolayısıyla kimlikleri bizler için büyük önem arz ediyor. Bu özel günde de kendilerinden bahsetmesek olmaz.
Türk asıllı ilk astronot Andriyan Grigoryeviç Nikolayev.
Çuvaş Türkü kökenli Andriyan Grigoryeviç Nikolayev, 5 Eylül 1929 tarihinde İdil Nehri’nin yakınlarındaki Şurşala Köyü’nde dünyaya geldi. Nikolayev, tarihindeki önemli bir döneme damga vuran Ağustos 1962’deki Sovyetler Birliği’ne ait Vostok 3 görevinde, Pavel Popoviç’in komutasındaki Vostok 4 ile birlikte iki araçlı ilk uzay uçuşunu gerçekleştirerek uzaya adım atan ilk Türk kökenli astronot olma ünvanını aslında seneler önce kazanmıştı.
Musa Manarov, uzayda toplam 541 gününü geçiren Azerbaycan Türkü astronottur.
Musa Kiramanoviç Manarov, 22 Mart 1951’de Bakü’de dünyaya geldi. Mesleğine erkenden başlayan Manarov, 21 Aralık 1987 yılında Soyuz TM-4 aracında uçuş mühendisi olarak görev aldı.
2 Aralık 1990’dan 26 Mayıs 1991’ye kadar da bu kez Soyuz TM-11’de yine uçuş mühendisi olarak uçtu. Kendisinin uzayda kaldığı süreler ise dudak uçuklatıyor. İlkinde, 365 gün 22 saat 38 dakika iken ikinci ziyareti 175 gün 1 saat 50 dakikaydı.
Toktar Ebubekirov bu sırayı üçüncülükle devralıyor.
27 Temmuz 1946’da doğan Toktar Ebubekirov, aynı zamanda 1998 yılında teknik bilimler doktoru, 1997 yılında profesör olmuş, Korkıt Ata Kızılorda Devlet Üniversitesinde eğitim vermektedir. Dünya genelinde ise 256. kozmonottur.
Sovyetler Birliği Astronot Eğitim Merkezi’nde 2 Nisan 1991 tarihinde uzay uçuş eğitimine başlayan Aubakirov, aynı yılın 2 Ekim’inde Soyuz TM-13 uzay aracıyla Baykonur’dan uzaya fırlatıldı.
10 Ekim 1991’de, Toktar Aubakirov, Anatoly Artsebarsky ve Avusturyalı kozmonot Franz Fibok ile Soyuz TM-13 uzay aracıyla Dünya’ya döndü. Toplamda, uzayda 7 gün 22 saat 13 dakika geçirdi.
Diğer bir isim Talgat Amangeldi Musabayev’dir.
Dünya sıralamasında 309. sırada olan Talgat Musabayev, Kazak Türkü astronottur. 2008’de bilim doktoru ünvanını almış ve Rusya Federasyonu Hava Kuvvetleri’nde tümgeneral olarak görev yapmış; 2007 yılından itibaren Kazakistan Cumhuriyeti Havacılık Korgenerali olarak atanmıştır. Aynı zamanda Kazakistan Cumhuriyeti Yatırım ve Kalkınma Bakanlığı Havacılık ve Uzay Komitesi Başkanlığı görevini yürütmektedir.
Musabayev aynı zamanda bir ay içinde beş kez uzay yürüyüşü yaparak (30 saat 8 dakika) Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiştir. 28 Nisan ve 6 Haziran 2001 tarihleri arasında “Soyuz-TM-32” uzay aracında Uluslararası Uzay İstasyonu’na yapılan ilk seferin mürettebat komutanlığını üstlenmiş ve bu yolculuk sırasında dört araştırma ve deney programını başarıyla gerçekleştirmiştir.
Dünya genelinde 545. sırada yer alan astronot: Aydın Ayımbetov
27 Temmuz 1972 tarihinde doğan Aydın Ayımbetov, 1993’te mezun olduğu okuldan savaş pilotu ünvanını kazandı. İlginç bir tesadüftür ki aynı gün ve ayda doğan astronot Toktar Ebubekir ile Armavir Yüksek Askeri Pilot Okulu mezunları arasındalar.
Aralık 2009’dan itibaren Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Uzay Ajansı’nda Başkan Danışmanı ve Ajans Departmanı Direktörü olarak görev yapıyor. Mart 2011 tarihinden itibaren ise Sultangaziev adını taşıyan Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nde Uzay Teknolojisi Bilgi ve Eğitim Desteği Daire Başkanı olarak atanmıştır.
2012’den bu yana Astana’daki Okul Çocukları Sarayı’nda Genç Astronotlar Okulu’nda öğretmenlik görevini sürdürüyor. Soyuz TMA-18M, Soyuz TMA-16M uzay görevlerinde yer almıştır.
Bu gurur verici tablonun başka ismi de Salican Şaripov.
24 Ağustos 1964’te doğan Salican Şaripov, 1990’da Sovyet Kozmonot Eğitim Merkezi’nin astronot grubuna seçilerek uzay yolculuğu eğitimine başlamıştı. Soyuz TM serisinin uzay aracı ve Mir yörünge istasyonu için bir uzay aracı komutanı olarak eğitim aldı.
22 Ocak ile 31 Ocak 1998 tarihleri arasında STS-89 programı kapsamında “Endeavour” uzay aracıyla gerçekleştirdiği 8 gün 19 saat 46 dakika 54 saniyelik bir uzay uçuşu gerçekleştirdi.
Şaripov, ikinci uçuşunu ise 14 Ekim 2004-25 Nisan 2005 tarihleri arasında Uluslararası Uzay İstasyonu’na yaptı. Soyuz TMA-5 uzay aracının komutanı ve 10. ana seferin uçuş mühendisi olarak görev almıştı.
Ve son ismimiz, Alper Gezeravcı.
1979 yılında Mersin’de doğan Alper Gezeravcı, Türkiye’nin ilk astronotu olarak tarihe geçti. Son günlerin en merak edilen ismi Gezeravcı, Axiom Space’in resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre lisans eğitimini İstanbul Hava Harp Okulu’nda Elektronik Mühendisliği alanında tamamlamıştır.
Aynı zamanda Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü’ndeki Hava Kuvvetleri Teknoloji Enstitüsü’nde yüksek lisans eğitimi almıştır. Uzayda kalacakları 14 gün boyunca 13 farklı bilim misyonunu gerçekleştirecek Gezeravcı, ülkemiz için de bir ilke imza atmış durumda.
Alper Gezeravcı ile ilgili diğer içeriklerimiz:
