Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), geçtiğimiz günlerde Toplumsal Cinsiyet Normları Endeksi (GSNI) isimli bir rapor yayınladı. Rapor, politik, eğitim, ekonomik ve fizksel olmak üzere dört farklı kategoriden dünya çapındaki cinsiyet ön yargıları hakkında veriler sundu.
Küresel nüfusun %85’ini kapsayan endeks, dünyada son 10 yılda kadınlara karşı ön yargıda herhangi bir gelişme olmadığını gösteriyor. Buna göre her 10 erkek ve kadından 9’u kadınlara karşı temel ön yargılara sahip. Öte yandan toplam nüfusun neredeyse yarısı, erkeklerin kadınlardan daha iyi siyasi lider olduğunu her beş kişiden ikisi ise erkeklerin daha iyi yöneticiler olduğunu düşünüyor. Türkiye’ye baktığımızda ise pek iç açıcı sonuçlar görülmüyor.
Türkiye’nin %91,08’i ön yargılı
Birleşmiş Milletler’in anket yanıtlarına dayalı olarak oluşturduğu verilere göre; Türkiye’deki insanların %91,08’i ön yargıya sahip. Kategori bazında baktığımızda ise politik ön yargının %70,02, eğitimin %32,68, ekonominin %65,65, fiziksel bütünlüğün ise %75,57 olarak karşımıza çıktığını görüyoruz.
Politik kategorisi “erkeklerin daha iyi siyasi lider olması ve eşit haklar” gibi konuları, eğitim “üniversitenin erkekler için kadınlardan daha önemli olması”nı, ekonomik kısım “erkeklerin işte daha fazla hakka sahip olması ve daha iyi yönetici olması, son olarak fiziksel bütünlük ise “üreme hakları ve partnere şiddet” gibi konuları içeriyor.
Halkın önemli bir kısmı partnere şiddeti meşru görüyor
Rapora ilişkin BBC Türkçe’ye açıklamalarda bulunan UNDP Türkiye Cinsiyet Eşitliği Analisti Aslı Çoban, raporun belli aralıklarla yapılan anketler yoluyla beş senelik periyotlarla hazırlandığını ifade etti. Kadına şiddet konusunun ele alındığı fiziksel bütünlük kategorisine dikkat çeken Çoban, beş yıl önceki oranın %75,82 olduğunu, şimdi ise bu oranın %75,57 olduğunu belirterek pek gelişme olmadığını ve olumsuz normların sürdüğünü belirtti.
Çoban ayrıca açıklamasının devamında dörtte üçünden fazlasının partnere şiddeti meşru gördüğünü ortaya koyan verilerle ilgili, “Erkek belirli durumlarda kadını dövebilir diyorsa, bir tane önyargıdan bahsediyoruz. Aynı kişi aynı zamanda başka bir soruya daha olumsuz yanıt verirse iki olumsuz normu desteklediğini anlıyoruz” ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Milletler raporuna göre ön yargılar, kadınların lider kadrolarda düşük olduğu yerlerde daha sık görülüyor. Ayrıca, bu tarz ön yargıların kadınların hayatlarında karşılaştığı engellerin itici gücü olduğuna da dikkat çekiliyor.
